صفحه 30

1 و 2. بول و غائط

مسئله 82- بول و غائط انسان و هر حيوان حرام گوشتى كه خون جهنده دارد، يعنى اگر رگ آن را ببرند خون از آن جستن مى‏كند، نجس است، ولى فضلۀ حيوانات كوچك مثل پشه و مگس كه گوشت ندارند، پاك است.

مسئله 83- فضلۀ پرندگان حرام گوشت پاك است.

مسئله 84- بول و غائط حيوان نجاست‌خوار نجس است و همچنين است بول و غائط حيوانى كه انسان با آن نزديكى نموده، و گوسفندى كه گوشت آن از خوردن شير خوك محكم شده است.

3. منى‏

مسئله 85- منىِ انسان و هر حيوانى كه خون جهنده دارد، نجس است.

4. مردار

مسئله 86- مردار انسان و هر حيوانى كه خون جهنده دارد، نجس است، چه خودش مرده باشد يا به غير دستورى كه در شرع معيّن شده آن را كشته باشند، و ماهى چون خون جهنده ندارد اگرچه در آب بميرد، پاك است.

مسئله 87- چيزهايى از مردار مثل پشم، مو، كرك، استخوان و دندان كه روح ندارد، اگر از غير حيوانى باشد كه مثل سگ نجس است، پاك مى‏باشد.

مسئله 88- اگر از بدن انسان يا حيوانى كه خون جهنده دارد در حالى كه زنده است گوشت يا چيز ديگرى را كه روح دارد جدا كنند، نجس است.

مسئله 89- اگر پوست‌هاى مختصر لب و جاهاى ديگر بدن را بكنند پاك است، گرچه موقع افتادنشان نرسيده باشد.

مسئله 90- تخم مرغى كه از شكم مرغ مرده بيرون مى‏آيد اگر پوست روى آن سفت شده باشد، پاك است، ولى ظاهر آن را بايد آب كشيد.

صفحه 31

مسئله 91- اگر برّه و بزغاله پيش از آنكه علف‌خوار شوند بميرند، پنيرمايه‏اى كه در شيردان آنها مى‏باشد پاك است، ولى ظاهر آن را بايد آب كشيد.

مسئله 92- داروهاى روان، عطر، روغن، واكس و مثل اينها كه از بلاد كفر مى‏آورند پاك است، و خوردن آنها و نماز خواندن با آنها اشكال ندارد.

مسئله 93- گوشت، پيه و چرمى كه در بازار مسلمانان فروخته شود پاك است؛ همچنين اگر يكى از اينها در دست مسلمان باشد و بدانيم آن مسلمان از كافر گرفته و احتمال بدهيم آن مسلمان رسيدگى كرده است، باز هم پاك است، امّا اگر بدانيم رسيدگى نكرده و يقين به مرداربودن آن هم نداشته باشيم، پاك است ولى خوردن آن و نماز خواندن با آن جايز نيست.

5. خون‏

مسئله 94- خون انسان و هر حيوانى كه خون جهنده دارد نجس است، پس خون حيوانى كه مانند ماهى و پشه خون جهنده ندارد، پاك مى‏باشد.

مسئله 95- اگر حيوان حلال گوشت را به دستورى كه در شرع معيّن شده بكشند و خون آن به مقدار معمول بيرون آيد، خونى كه در بدنش مى‏ماند پاك است، ولى اگر به علّت نفس كشيدن يا به‌واسطۀ اينكه سر حيوان در جاى بلندى بوده خون به بدن حيوان برگردد، آن خون نجس است.

مسئله 96- خونى كه در تخم مرغ مى‏باشد نجس نيست و خوردن آن هم مانعى ندارد.

مسئله 97- خونى كه موقع دوشيدن شير ديده مى‏شود نجس است و شير را نجس مى‏كند.

مسئله 98- خونى كه از لاى دندان‌ها مى‏آيد، نجس و خوردن آن حرام است، ولى اگر به‌واسطۀ مخلوط‌شدن با آب دهان از بين برود، پاك است و فرو بردن آب دهان در اين صورت اشكالى ندارد.

مسئله 99- خونى كه به‌واسطۀ كوبيده‌شدن زير ناخن يا زير پوست مى‏ميرد، اگر طورى شود كه ديگر به آن خون نگويند پاك است و اگر به آن خون بگويند، نجس است و در صورتى كه ناخن يا پوست سوراخ شود، اگر مشقّت ندارد، بايد براى وضو و غسل خون را بيرون آورند و اگر مشقّت دارد بايد وضوى ارتماسى يا جبيره‏اى بگيرد و اگر مشقّت دارد بايد تيمّم كند.

مسئله 100- اگر انسان نداند كه خون زير پوست مرده يا گوشت به واسطۀ كوبيده‌شدن به آن‏ حالت در آمده، پاك است.

صفحه 32

مسئله 101- دله و زردابه‏اى كه در حال بهبودى زخم در اطراف زخم يا روى آن پيدا مى‏شود، پاك است.

6 و 7. سگ و خوك‏

مسئله 102- سگ و خوكى كه در خشكى زندگى مى‏كنند، حتّى مو و استخوان و پنجه و ناخن و رطوبت‌هاى آنها نجس است، ولى سگ و خوك دريايى پاك است.

8. كافر

مسئله 103- كافر (كسى كه منكر خدا يا معاد است، يا براى خدا شريك قرار مى‏دهد، يا پيامبرى حضرت خاتم الانبيا محمد بن عبداللَّه«صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم» را قبول ندارد، يا در يكى از اينها شك داشته باشد، يا ضرورى دين يعنى چيزى را كه مثل نماز و روزه مسلمانان جزو دين اسلام مى‏دانند منكر شود، در صورتى كه بداند انكار آن چيز به انكار خدا يا توحيد يا نبوت برمى‏گردد) احكام مسلمانان را ندارد؛ مثلاً نمى‏تواند زن مسلمان بگيرد، و نبايد در قبرستان مسلمانان دفن شود.

مسئله 104- هرگاه كسى به خدا يا پيامبر«صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم» يا يكى از ائمّۀ معصومين«سلام‌الله‌علیهم» يا فاطمۀ زهرا«سلام‌الله‌علیها» ناسزا گويد يا با يكى از اينها دشمنى داشته باشد و يا يكى از ائمّه«سلام‌الله‌علیهم» يا غير آنها را خدا بداند، كافر است.

مسئله 105- اگر پدر و مادر و جد و جدّۀ بچّۀ نابالغ كافر باشند، آن بچّه در حكم كافر و اگر يكى از اينها مسلمان باشد، در حكم مسلمان است.

مسئله 106- اگر مسلمانى كافر شود (زن باشد يا مرد) همسرش بر او حرام و مالش به ورثۀ مسلمان او منتقل مى‏شود و اگر توبه كند، توبه‏اش قبول است و عبادتش صحيح مى‏باشد و مى‏تواند همسر مسلمان بگيرد و يا همسر سابق را به عقد جديد اختيار كند، ولى مالش به او بر نمى‏گردد، و در اين مسئله فرقى نيست بين كسى كه مسلمان‌زاده باشد (مرتدّ فطرى) يا نباشد (مرتدّ ملّى)، و مرتدّ احكام ديگرى دارد كه در احكام حدود مى‏آيد.

مسئله 107- اهل كتاب پاك مى‏باشند.

9. مايعات مست‌كننده‏

مسئله 108- شراب و هر چيزى كه انسان را مست مى‏كند، چنانچه به خودى خود روان باشد، نجس است. و اگر مثل بنگ و حشيش روان نباشد، گرچه چيزى در آن بريزند كه روان شود، پاك است.

صفحه 33

مسئله 109- الكل صنعتى، عطرها، ادكلن‌ها و داروهايى كه با آن مخلوط است، پاك مى‏باشد.

مسئله 110- اگر انگور و آب انگور به خودى خود يا به‌واسطۀ پختن جوش بيايد، حرام است، ولى نجس نيست.

مسئله 111- خرما و مويز و كشمش و آب آنها گرچه جوش بيايند پاك و خوردن آنها حلال است.

مسئله 112- فقاع كه از جو گرفته مى‏شود و به آن آب‌جو مى‏گويند نجس است، ولى آبى كه به دستور طبيب از جو مى‏گيرند و به آن ماء‌الشّعير مى‏گويند پاك مى‏باشد.

10 و 11. حيوان‏نجاست‌خوار و حيوانى كه انسان ‏با آن ‏نزديكى ‏نموده‏

مسئله 113- حيوان نجاست‌خوار و حيوانى كه انسان با آن نزديكى نموده، حتّى عرق و شير و سرگين آنها نجس است و نيز تخم این‌گونه پرندگان نجس مى‏باشد، ولى اجزاى بى‌روح آنها مانند پر و مو و پشم پاك است.